Claes Pietersz van Deventer (= Nicolaus Petri Daventriensis)
Gestorven in 1602
Literatuur: Hoogendoorn, pp. 711-714.
C.P. Burger, Amsterdamsche Rekenmeesters en Zeevaartkundigen in de zestiende eeuw, Amsterdam: C.L. van Langenhuysen, 1908,
pp. 1-35, zie ook pp. vi-ix. Download (delpher.nl)
Analyse van de Practique (alle vier delen; ook wat Petri aan anderen ontleend heeft) in
H. Bosmans, La "Practique om te Leeren Cypheren"
de Nicolas Petri de Deventer,
Annales de la société scientifique de Bruxelles,
troisième série (1908) mémoires pp. 272-301. Download
(uit het Father Henri Bosmans Archive
van Albrecht Heeffer uit Gent).
Portret (1583) (British Museum)
Portret (1595) (Rijksmuseum)
Werken:
-
Arithmetica. Practique omme cortelijcken te leren
chijpheren na allerlije
Coophandelinghe, op Amsterdamse maete / munte ende gewichte
geordonneert, Amsterdam 1567
Burger p. 1-3 met facsimile titelpagina; volgens Smeur en Kool: Universiteitsbibliotheek Luik, Bibliotheek British Museum, London].
Dit is alleen een rekenboek. Het is het oudste boek dat gedrukt is in
de civilité-letter (een handschrift-achtige drukletter die aan het
eind van de 16e eeuw gebruikt wordt) [UvA Ned. Inc. 418; Londen, British Library
C 107 .df.29]
Digitale versie (google books)
- Vermeerderde uitgave: Claes Pietersz van Deventer
Practicque om te Leeren
Rekenen cijpheren ende Boeckhouwen / met die Regel Coss ende
Geometrie seer profijtelijcken voor allen Coopluyden.
Amsterdam, 1583. [UvA 975 E 4:1, zie Burger p. 4-7,
zie ook Mannoury p. 1; UBU P Oct 529 RARIORA (incompleet); UBL, Universiteitsbibliotheek Luik]
[Dit boek is in vier delen verdeeld, over rekenkunde, algebra, "meetkunde"
(in feite 182 problemen, 126 over toegepaste meetkunde, 33 over bollen, 10 over wijnroeien, en 12 over zonnewijzers) en boekhouden).
Zie Albrecht Heeffer, A Source Book of Sixteenth-Century Problems in Algebra,, Gent 2006, pp. 515-530 met een conspectus van de problemen in dit boek.
Digitale versie
nog een digitale versie (google books) - aan het eind staat de datum 1583
- Arithmetica. Practique omme int corte te Leeren cijpheren
naar allerleye Coophandelinghe, met sommige Exempelen gesolveert dure die
Cubicq Coss, tot profijte van allen Coopluyden.
Deur Nicolaum Petri Daventriensem. Amsterdam: Barent Adriaensz, 1590
[Exemplaar, beschreven in Burger p. 10-11, in Parijs, Bibliothèque Mazarine]
Digitale versie met deze titel, jaartal 1603 (zie rechts boven de plaat)
- Vermeerderde uitgave: Practique om te Leeren
Rekenen cijpheren ende Boeckhouwen / met die Regel Coss ende
Geometrie seer profijtelijcken voor allen Coopluyden. Van nieus Ghecorrigeert ende vermeerdert.
Amsterdam B. Adriaensz 1591 [UvA 976 F 25, zie Burger p. 14-15, Mannoury p. 1]
[Deze versie heeft meer algebra dan de voorafgaande; Heeffer zegt dat er een
extra stuk over derdegraads vergelijkingen voorkomt]
Digitale versie
- Herdruk van uitgave 1591, Alckmaer: J. de Meester, 1596 [UvA UBM 675 G 35 zie Burger p. 15; UBL 152 G 29; Leeuwarden TRESOAR; UTilburg; volgens Smeur in Universiteitsbibliotheek Luik]
Digitale versie uit 1596; plaats van uitgave niet genoemd.
Herdruk Practique om te Leeren Rekenen Zypheren und Boeckhouden met
die Regel Coss ende Geometrie seer profijtelijkken voor alle Coopluyden etc. Deus
Nicolaum Petri Daventriensem... Amstelredam 1598, 672 p. [Burger p. 18-19 noemt
exemplaren in de Universitätsbibliotheek Göttingen (dit ex. gebruikt door Kool), de Landesbibliothek Stuttgart en de Stadsbibliotheek Danzig;
Heeffer
Sourcebook p. 515 noemt ook het exemplaar in de Niedersaechsische Nationalbibliothek in Göttingen ]. Digitale versie .
- Herdruk Practique om te Leeren
Rekenen Cypheren ende Boeckhouden / met de Regel Coss ende
Geometrie seer profitelijcken voor alle Coopluyden. Van nieus gecorrigeert ende vermeerdert.Amsterdam, Corn. Claesz. 1605 [UvA UBM 552 G 36, 1372 J 26, zie Mannoury p. 1, niet
genoemd door Burger?; Delft TU TR 519119, London British Library C.133b.1]
[herdruk uit 1591 met onbelangrijk appendix uit 1597, zie Bosmans]
Digitale versie
- herdruk: Practicque om te leeren Reeckenen /
cypheren ende boeckhouwen / met die regel Coss ende
Geometrie / seer profijtelijcken voor allen
Koop-luyden. Van nieuw gecorrigeert ende
vermeerdert / deur Nicolaum Petri Daventriensem. 't Amstelredam, Hendrick Laurentsz. 1635 [UvA UBM 72 E 29 zie Mannoury p. 1, niet genoemd door Burger?
Den Haag KB 475 E 2; UBL 611 D 24; genoemd in Rara Arithmetica p. 325,
er is dus ook een exemplaar in de Plimpton Library van Columbia University,
New York.]
Digitale versie
Nog een digitale versie
- De 126 problemen over meetkunde zijn opgenomen in
Jacob R. Brasser, Regula Cos, of Algebra, zijnde de alder-konstrijcksten regel om het onbekende bekent te maken ... Noch is hier by gevoeght de Geometria van Nicolaus Petri Daventriensis, ende andere Questien van de Algebrae ; als mede eenige Exempelen van Gerrit Evertsz. Backer, Amsterdam 1663, herdruk 1672 (zie de algemene literatuurlijst).
Digitale versie Nog een digitale versie (google books)
- Handschrift: Geometria van Nicolaus Petrii Daventriensis / sonder algebra gemaakt door Gerbrant Sijboldts Oosterhuijs, Bolsward 1717, 98 p. 32 cm [Leeuwarden TRESOAR]
Engelse vertaling: [1596] The Pathway to knowledge Conteyning certaine briefe
tables of English waights, and mesaures, with the proportions, kindes, and numbers
beloning properly vnto the same. How to case accompt with counters, and with pen,
both in whole, and broken numbers. With the rules of cossicke, surd,
binoicall, and residual numbers, and the rule of equation, or algebere...
written in Dutch, and translated into English by W.P. Printed .... London 1598.
[Genoemd in Heeffer, Sourcebook p. 516]. Digitale versie beschikbaar via
Ear;y English Books Online. Waarschijnlijk is dit de versie die is herdrukt in
London: Scolar Press, Historic accounting literature ; vol. 3
(Facsimile repr. van uitg. 1596)
[UvA UBM XB 1379:3; Tilburg UT]
Hoogendoorn noemt een herziene uitgave London 1613 van John Tapp, Digitale versie, en hiervan zijn ook nog latere uitgaven, zoals London 1621, digitale versie, en een versie die Tapp's Arithmetic heet uit 1658, digitale versie. In hoeverre
deze boeken met Nicolaus Petri te maken hebben zou kunnen worden uitgezocht. Al deze digitale versies via Early English Books Online.
-
Vanden twee geometrische vraeghen, inden jaren 81. ende 83. by Willem Goudaen binnen Haerlem aenden Kercke ghestelt / solutie deur Nicolaus Petri
Amsterdam : Cornelis Claesz,
1584 [UvA 975 E 4:2, gebonden achter het exemplaar van de Practique,
zie Burger p. 7-8]. Zie ook [UvA Mannoury p. 205] voor twee exemplaren, een zonder jaar en een gedrukt in 1584.
Digitale versie
- Inleydinge hoemen verstaen ende ghebruycken sal, zoo wel den celeste als terrestre, globe oft cloote, met sommighe Geometrische en Arithmetische demonstratien, midtsgaders hoemen te rechte een quadrant zal maecken
Deur Nicolaus Petri. Nu nieus uitghegeven.
Amsterdam : Harmen Janszoon Muller, 1588
[UvA 1802 F 7:2, NB dit ex. niet enoemd in Burger); UBL, Middelburg Zeeuwse bibliotheek, Leiden Boerhaave, Burger noemt een exemplaar in UBU dai in de catalogus niet te vinden is]
(Vert. van: Introductio quomodo intelligendus et ad usum revocandus uterque globus tam coelestis quam terrestris ...)
Digitale editie (google books)
- Die Maten vant Coren, Assche, Pick, Teer, Haering, Soudt, Vlas ende Pot-Assche, Ghereduceert als hier na volgt, Dear Nicolaum Petri Daventriensem,
Amstelredam: Barent Adriaentz, 1590 [Burger p. 11-12,
Den Haag KB 1702 G 72]
Digitale versie
-
Tresoir vande maten, van gewichten, van coorn, lande, vande elle ende natte mate, oock vanden gelde ende wissel ..
Usance ende maniere int maken ende munten van goude ende silver penningen
Amsterdam : Harmen Jansz Muller, 1590, 198 pp. Digitale versie, nog een digitale versie nog een digitale versie
Gevolgd (in al deze digitale versies) door: Usance ende maniere int maken ende munten van goude ende silver penningen ..
Door Revius (zie MB I p. 313) ten onrechte toegeschreven aan Nic. Petri; zie MB III p. 13 [UvA 976 E 48, Den Haag KB 1703 F 71, Maastricht]
- Herdruk Amsterdam: Harmen Jansz Muller, 1615 [UvA UBM 976 E 45]
- Boeckhouwen op die Italiaensche maniere zeer profijtelijck voor allen Coopluyden van
nieus (met vele diverse poste) zeer vermeerdert. Duer Nicolaum Petri Daventriensem. Amsterdam: Harman Jansz. Muller 1595
[Burger p. 17-18 beschrijft het boek zonder titelblad in Stedelijke bibliotheek Rotterdam,
titelblad in Rijksprentenkabinet Amsterdam]
Werken van andere auteurs die met Petri verband houden
Adriaan Antonisz, Solutie op die eenenvijftichste ende tweenvijftichste Propositie die met wille sonder facit sijn voorghestelt in eenen Boeck onlancs uitghegheven by Meester Nicolaum Petri Dauentriensem, van die inleydinghe hoemen
verstaen ende ghebruycken sal die Celeste ende Terrestre Cloote, Mitsgaders eenighe bedencken Cautelen ende waerneminghen op verscheyden Geometrische Propositien int selve Bouck voorgestelt, Alkmaar 1588, Digitale versie
|