Claes Pietersz van Deventer (= Nicolaus Petri Daventriensis)

Literatuur: het meest uitgebreid (met portretten) in C.P. Burger, Amsterdamsche Rekenmeesters en Zeevaartkundigen in de zestiende eeuw, Amsterdam: C.L. van Langenhuysen, 1908, pp. 1-35, zie ook pp. vi-ix.
Korte analyse van de Practique (alle vier delen; ook wat Petri aan anderen ontleend heeft) zie H. Bosmans, La "Practique om te Leeren Cypheren" de Nicolas Petri de Deventer, Annales de la société scientifique de Bruxelles, troisième série (1908) mémoires pp. 272-301. Dit artikel kan gedownload worden uit het Father Henri Bosmans Archive van Albrecht Heeffer uit Gent.

Werken:

• Arithmetica. Practique omme cortelijcken te leren chijpheren na allerlije Coophandelinghe, op Amsterdamse maete / munte ende gewichte geordonneert, Amsterdam 1567 [UvA UBM Ned. Inc. 418, Burger p. 1-3 met facsimile titelpagina; volgens Smeur en Kool: Universiteitsbibliotheek Luik, Bibliotheek British Museum, London]. Dit is alleen een rekenboek. Het is het oudste boek dat gedrukt is in de civilité-letter (een handschrift-achtige drukletter die aan het eind van de 16e eeuw gebruikt wordt) [UvA Ned. Inc. 418; Londen, British Library C 107 .df.29]
• Vermeerderde uitgave: Claes Pietersz van Deventer Practicque om te Leeren Rekenen cijpheren ende Boeckhouwen / met die Regel Coss ende Geometrie seer profijtelijcken voor allen Coopluyden. Amsterdam, 1583. [UvA 975 E 4:1, zie Burger p. 4-7, zie ook Mannoury p. 1; UBU P Oct 529 RARIORA (incompleet); UBL, Universiteitsbibliotheek Luik] [Dit boek is in vier delen verdeeld, over rekenkunde, algebra, "meetkunde" (in feite 182 problemen, 126 over toegepaste meetkunde, 33 over bollen, 10 over wijnroeien, en 12 over zonnewijzers) en boekhouden).
  Zie Albrecht Heeffer, A Source Book of Sixteenth-Century Problems in Algebra,, Gent 2006, pp. 515-530 met een conspectus van de problemen in dit boek.
• Arithmetica. Practique omme int corte te Leeren cijpheren naar allerleye Coophandelinghe, met sommige Exempelen gesolveert dure die Cubicq Coss, tot profijte van allen Coopluyden. Deur Nicolaum Petri Daventriensem. Amsterdam: Barent Adriaensz, 1590 [Exemplaar, beschreven in Burger p. 10-11, in Parijs, Bibliothèque Mazarine]
• Vermeerderde uitgave: Practique om te Leeren Rekenen cijpheren ende Boeckhouwen / met die Regel Coss ende Geometrie seer profijtelijcken voor allen Coopluyden. Van nieus Ghecorrigeert ende vermeerdert. Amsterdam B. Adriaensz 1591 [UvA 976 F 25, zie Burger p. 14-15, Mannoury p. 1] [Deze versie heeft meer algebra dan de voorafgaande; Heeffer zegt dat er een extra stuk over derdegraads vergelijkingen voorkomt]
• Herdruk van uitgave 1591, Alckmaer: J. de Meester, 1596 [UvA UBM 675 G 35 zie Burger p. 15; UBL 152 G 29; Leeuwarden TRESOAR; UTilburg; volgens Smeur in Universiteitsbibliotheek Luik]
  Herdruk Practique om te Leeren Rekenen Zypheren und Breckhuden met die Refel Coss ende Geometrie seer profijtelijkken voor alle Coopluyden etc. Deus Nicolaum Petri Daventriensem... Amstelredam 1598, 672 p. [Burger p. 18-19 noemt exemplaren in de Universitätsbibliotheek Göttingen (dit ex. gebruikt door Kool), de Landesbibliothek Stuttgart en de Stadsbibliotheek Danzig; Heeffer Sourcebook p. 515 noemt ook het exemplaar in de Niedersaechsische Nationalbibliothek in Göttingen ]
• Herdruk Practique om te Leeren Rekenen Cypheren ende Boeckhouden / met de Regel Coss ende Geometrie seer profitelijcken voor alle Coopluyden. Van nieus gecorrigeert ende vermeerdert.Amsterdam, Corn. Claesz. 1605 [UvA UBM 552 G 36, 1372 J 26, zie Mannoury p. 1, niet genoemd door Burger?; Delft TU TR 519119, London British Library C.133b.1] [herdruk uit 1591 met onbelangrijk appendix uit 1597, zie Bosmans]
• herdruk: Practicque om te leeren Reeckenen / cypheren ende boeckhouwen / met die regel Coss ende Geometrie / seer profijtelijcken voor allen Koop-luyden. Van nieuw gecorrigeert ende vermeerdert / deur Nicolaum Petri Daventriensem. 't Amstelredam, Hendrick Laurentsz. 1635 [UvA UBM 72 E 29 zie Mannoury p. 1, niet genoemd door Burger? Den Haag KB 475 E 2; UBL 611 D 24; genoemd in Rara Arithmetica p. 325, er is dus ook een exemplaar in de Plimpton Library van Columbia University, New York.]
  Digitale versie (books.google.com, exemplaar in de bibliotheek van de University of Michigan)

• De 126 problemen over meetkunde zijn opgenomen in Jacob R. Brasser, Regula Cos, of Algebra, zijnde de alder-konstrijcksten regel om het onbekende bekent te maken ... Noch is hier by gevoeght de Geometria van Nicolaus Petri Daventriensis, ende andere Questien van de Algebrae ; als mede eenige Exempelen van Gerrit Evertsz. Backer, Amsterdam 1663, herdruk 1672 (zie de algemene literatuurlijst).
• Handschrift: Geometria van Nicolaus Petrii Daventriensis / sonder algebra gemaakt door Gerbrant Sijboldts Oosterhuijs, Bolsward 1717, 98 p. 32 cm [Leeuwarden TRESOAR]

  Engelse vertaling: [1596] The Pathway to knowledge Conteyning certaine briefe tables of English waights, and mesaures, with the proportions, kindes, and numbers beloning properly vnto the same. How to case accompt with counters, and with pen, both in whole, and broken numbers. With the rules of cossicke, surd, binoicall, and residual numbers, and the rule of equation, or algebere... written in Dutch, and translated into English by W.P. Printed .... London 1598. [Genoemd in Heeffer, Sourcebook p. 516]
  Waarschijnlijk is dit de versie die is herdrukt in London: Scolar Press, Historic accounting literature ; vol. 3 (Facsimile repr. van uitg. 1596) [UvA UBM XB 1379:3; Tilburg UT]

• Vanden twee geometrische vraeghen, inden jaren 81. ende 83. by Willem Goudaen binnen Haerlem aenden Kercke ghestelt / solutie deur Nicolaus Petri Amsterdam : Cornelis Claesz, 1584 [UvA 975 E 4:2, gebonden achter het exemplaar van de Practique, zie Burger p. 7-8]. Zie ook [UvA Mannoury p. 205] voor twee exemplaren, een zonder jaar en een gedrukt in 1584.

• Inleydinge hoemen verstaen ende ghebruycken sal, zoo wel den celeste als terrestre, globe oft cloote, met sommighe Geometrische en Arithmetische demonstratien, midtsgaders hoemen te rechte een quadrant zal maecken Deur Nicolaus Petri. Nu nieus uitghegeven. Amsterdam : Harmen Janszoon Muller, 1588 [UvA 1802 F 7:2, NB dit ex. niet enoemd in Burger); UBL, Middelburg Zeeuwse bibliotheek, Leiden Boerhaave, Burger noemt een exemplaar in UBU dai in de catalogus niet te vinden is] (Vert. van: Introductio quomodo intelligendus et ad usum revocandus uterque globus tam coelestis quam terrestris ...)

• Die Maten vant Coren, Assche, Pick, Teer, Haering, Soudt, Vlas ende Pot-Assche, Ghereduceert als hier na volgt, Dear Nicolaum Petri Daventriensem, Amstelredam: Barent Adriaentz, 1590 [Burger p. 11-12, Den Haag KB 1702 G 72]

• Tresoir vande maten, van gewichten, van coorn, lande, vande elle ende natte mate, oock vanden gelde ende wissel .. Usance ende maniere int maken ende munten van goude ende silver penningen Amsterdam : Harmen Jansz Muller, 1590 Gevolgd door: Usance ende maniere int maken ende munten van goude ende silver penningen .. Door Revius (zie MB I p. 313) ten onrechte toegeschreven aan Nic. Petri; zie MB III p. 13 [UvA 976 E 48, Den Haag KB 1703 F 71, Maastricht]
• Herdruk Amsterdam: Harmen Jansz Muller, 1615 [UvA UBM 976 E 45]

• Boeckhouwen op die Italiaensche maniere zeer profijtelijck voor allen Coopluyden van nieus (met vele diverse poste) zeer vermeerdert. Duer Nicolaum Petri Daventriensem. Amsterdam: Harman Jansz. Muller 1595 [Burger p. 17-18 beschrijft het boek zonder titelblad in Stedelijke bibliotheek Rotterdam, titelblad in Rijksprentenkabinet Amsterdam]