Lijst met oude Nederlandse wiskundeboeken uit de 16e, 17e en 18e eeuw In de zestiende, zeventiende en achttiende eeuw zijn veel wiskundeboeken in het Nederlands geschreven. De meeste van deze oude boeken zijn erg zeldzaam, vaak zijn er maar een paar exemplaren over. Sinds ca. 2015 zijn bijna al deze oude boeken gedigitaliseerd. Het is dus niet meer zo dat je echt naar een gespecialiseerde bibliotheek toe moet om ze in te zien. Je kunt bijna al deze boeken gewoon op je laptop lezen. De inhoud kan om allerlei redenen interessant zijn voor moderne wiskundeleraren en wiskundestudenten, en ook voor leerlingen voor de middelbare school. De boeken vormen een rijke collectie materiaal, geschikt voor presentaties, workshops, scripties, (profie)lwerkstukken en dergelijke op allerlei niveaus. Zoeksystemen werken als je al weet waarnaar je op zoek bent, maar het is lastig om daarmee een overzicht te krijgen welke oude wiskundeboeken online staan. Daarom heb ik webpagina's samengesteld met wiskundeboeken uit de zestiende, zeventiende, achttiende, en soms begin negentiende eeuw met links naar digitale versies voorzover beschikbaar. Door op de link te klikken kom je meestal direct bij het boek zelf uit. De volgorde in elke pagina is chronologisch, met uitzondering van herdrukken van een boek, deze herdrukken volgen onmiddellijk op de eerste druk. Er staan ook boeken in de lijst waarvan nog geen digitale versie is, hopelijk komt die nog! Moderne literatuur wordt in de pagina's met afkortingen aangegeven, bijvoorbeeld Smeur, Kool. De volledige verwijzingen staan dan onderaan de pagina. De standaard bibliografie voor oude wiskundeboeken in het Nederlands is: Klaas Hoogendoorn, Bibliography of the Exact Sciences in the Low Countries from ca. 1470 to the Golden Age (ca. 1700), Leiden: Brill, 2018, ook beschikbaar als ebook (u kunt inloggen via diverse instituten). Hierin staan vindplaatsen van de boeken in diverse bibliotheken, maar (uiteraard) geen links naar digitale versies van de boeken. Pagina's over onderwerpen en auteurs: Rekenboeken tot ca. 1700 Meetkunde (incl. landmeetkunde en bolmeetkunde) tot 1700 Euclides in Nederlandse bewerkingen (van begin tot eind, d.w.z. 1606 tot 1835) Restcategorie (o.a. algebra) tot 1700 Boeken uit de 18e en de eerste helft van de 19e eeuw (N.B. deze lijst is heel onvolledig) Nicolaus Petri van Deventer (gestorven 1602) Adriaan Metius (1571-1635) Pibo Gualtheri (ca. 1580-ca. 1640) Johan Stampioen de Jongere (ca. 1640) Gerard Kinckhuysen (1625-1666) Links naar websites van anderen: Ludolf van Ceulen (1540-1610) Simon Stevin (1548-1620) Frans van Schooten jr. (1615-1660) en familieleden Jacob de Gelder (1765-1843) Veel bibliotheken in Nederland en daarbuiten hebben ook Nederlandse manuscripten over wiskunde in hun bezit. Hierover staat in deze webpagina's zeer weinig informatie. Verdere literatuur (voor onderzoek) en links Auteurs: een onvolledige lijst David Bierens de Haan (1822-1895, zie biografie) was de auteur van een bibliografie van Nederlandse wiskunde, die nu voor auteurs tot 1700 door het verschijnen van het werk van K. Hoogendoorn achterhaald is: David Bierens de Haan, Bibliographie Néerlandaise historique-scientifique des ouvrages importants, dont les auteurs sont nés au 16e, 17e et 18e siècles, sur les sciences matheacute;matiques et physiques et leurs applications, Rome 1883, download (archive.org) David Bierens de Haan, artikelen over geschiedenis van de wiskunde in Nederland zijn verzameld in Bouwstoffen voor de Geschiedenis der Wis- en Natuurkundige Wetenschappen in de Nederlanden, Deel 1, Leiden 1878. digitale editie (www.dnbl.org) Mannoury = Systematische Catalogus van de Boekerij van het Wiskundig Genootschap (G. Mannoury), Amsterdam: Delsman en Nolthenius 1907. online (delpher.nl) Henri Bosmans S.J. (1852-1928) zie het Father Henri Bosmans Archive van Albrecht Heeffer uit Gent (digitale versies van artikelen van waarvan vele over Nederlandstalige wiskunde gaan). Paul Bockstaele (1920-2009), zie de biografie met links naar de beschikbare digitale versies. Zie ook zijn artikel Mathematics in the Netherlands from 1750 to 1830, Janus 65 (1978), pp. 67-95 Hulpmiddelen: een onvolledige lijst Website met historische woordenboeken, handig bij de interpretatie van oude Nederlandse teksten: gtb.inl.nl Google books, advanced book search Short Title Catalogue Netherlands (STCN) (Catalogus van in Nederland gedrukte werken uit de periode 1541-1800, met vindplaatsen in een aantal Nederlandse bibliotheken). Short Title Catalogue Vlaanderen (STCV) www.delpher.nl/ gedigitaliseerde boeken, tijdschriften en kranten Digitaal wetenschapshistorisch centrum: site van de KNAW met digitale uitgaven en links. Karlsruher virtueller Katalog [zoeken in een heel groot aantal bibliotheken en boekhandels tegelijk] Verzeichnis der im deutschen Sprachraum erschienenen Drucke des 17. Jh. Nederlands Economisch-Historisch Archief Zoekmachines voor antiquarische boeken: www.bookfinder.com www.antiqbook.nl www.ilab.org International League of Antiquarian Booksellers www.zvab.com Zentralverzeichnis antiquarischer Bücher www.addall.com/used/ www.sfb.at (eurobuch.com) Rara Arithmetica: A Catalogue of the Arithmetics written before the year MDCI with a description of those in the library of George Arthur Plimpton of New York, by David Eugene Smith. Boston and London, 1908. online (rarebooks.stanford.edu) Stephen Johnston, Making mathematical practice: gentlemen, practicioners and artisans in Elizabethan England (Cambridge 1994).